mayo 3, 2024

A Operación Legau, a vergüenya de l´Imperio Britanico

Si hue l’imachinario popular acepta que a descolonización britanica estió un proceso legal, limpio y seguindo os canones d’a caballerosidat britanica, ye entre atras cosas, a causa d’o proceso de limpieza documental que l’Imperio Britanico levó a cabo per medio d’a Operación Legau. Esta estió desenvuelta dende lo final d’a 2ª Guerra Mundial dica los anyos 60 en 37 territorios ocupaus per l’Imperio. A Operación consistió en estricallar toda preba o document marcau como secreto. Lo volumen total de documents destruyius, conoixius como migrated files se calcula en uns ueito mil uitcientos, frent a los legacy files, que sí s’entregoron a os nuevos gubiernos independients.

Lo gubierno britanico amostró a Operación como un proceso natural en a transición de poder enta os nuevos estaus descolonizatos. Manimenos, dimpués d’ixe proceso d’eliminación documental s’amagoron as pruebas d’a represión, as torturas y os asesinatos de milars de nativos en os sieglos de dominación britanica.

 Y ye que, no podeba salir a la opinión publica que una d’as potencias democraticas que heba contribuyiu a la fin d’o nazismo, levase a cabo en as suyas colonias practicas que cosa teneban que envidiar a las d´o Reich alemán. Manimenos, en 2011, seguntes lo historiador Miguel Ángel Ferreiro, se descubrioron 307 caixas plenas de documents que heban sobreviviu a aquella limpieza. “La controversia que s’orichinó obligó a ubrir una investigación oficial sobre lo porqué de mantener ixo en secreto. La respuesta se convirtió en un escandalo encara más grand”, afirma unatro historiador, Jorge Álvarez.

Entre a documentación se trobó un telegrama d’o 3 de mayo de 1961 en o qual se daban instruccions sobre como rescatar y desfer-se de documents oficials en países recientment independizaus. En las ordens s’insistiba en a necesidat de desfer-se d’aquells documents que podesen “avergonyar (…), comprometer, u estar utilizaus de forma incorrecta per las nuevas autoridatz nacionals”, asinas como en a importancia d’eliminar prebas que se podesen interpretar como actos de racismo u de qüestions relichiosas.

En tot caso, lo MI5 y la Special Brach (servicio d’intelichencia pa l’interior d’o país y unidat d’intelichencia centrada en a seguranza nacional dentro de l’ambito d’a Commonwealt, respectivament) no eliminoron tant solo aquells documents d´índole penal, sino tot lo que reflectase bell tipo d’inconvenient pa la reputación d’a Corona, per lieu que estiese. Muitos documents estioron substituyius per atros falsos fabricaus de propio.

Sigue Ferrero sinyalando que en as instruccions se deixaba claro que “garra nativo podeba participar d’esta operación depuratoria, fueras de miembros d’o gubierno suchetos a descendencia britanica en Europa”. Y ye que, lo important yera que, pa lo bien d’a reina, garra nueva administración independient se fese con material que podese “perturbar lo gubierno d’a suya Machestat”. En parolas de Ferreiro, ixe sería lo suyo legado: Cosa.

Un d’os casos mas conoixius de represión britanica ye la levada a cabo sobre a guerrilla d’o Mau Mau, en Kenia. En este caso, a documentación trobada en 2011, tamién revela a destrucción d’os fichers d’intelichencia sobre Kenia, an se mencionaban as torturas y abusos que sufrioron os guerrillers d’o Mau Mau entre os anyos de guerra de liberación contra l’Imperio Britanico (1952-1960). Con o escubrimiento d’esta documentación, antigos guerrillers Mau Mau demandoron a lo gubierno britanico, que estió condenau en 2013 a indemnizar con 23 millons de dolars a más de 5200 kenianos victimas de torturas, ya isen guerrillers u prisioners d´o campo de concentración d’Hola, u d´Adén (actual Yemen), an l’Imperio teneba un centro secreto de tortura, que conoixeba lo gubierno de Londres, y an muitos kenianos estioron executaus u castraus.

Os legajos descubiertos sobre Kenia estioron d’os más importants ya que, antimás de permitir a demanda millonaria, gracias a ells se descubrioron os metodos sistematicos de tortura mesos en practica en os anyos 50, pa sonsacar información a os detenius. Son os conoixitas como as cinco tecnicas, que estioron recuperadas decenios dimpués en a luita contra lo republicanismo en o Norte d’Irlanda: Obligar a mantener posicions incomodas, cubrir lo tozuel con una capucha, sozmeter a rudio contino, impedir adormir y privar de chenta y bebida. “Tot ixo seguindo lo plan Cowan (apellido d’o comisionado de garcholas), que autorizaba lo treballo forzau y l’emplego ilegal d’a violencia contra os reos”, sinyala Álvarez.

Asinas mesmo, en a documentación trobada, se sinyala un viache realizau en Malasia per cinco camions cargaus de documentación, con información sobre os 24 treballadors d’as plantacions de caucho, asasinaus per soldaus britanicos en 1948 en Batang Kali, en a luita contra as guerrillas comunistas. Un caso bien documentau y que conta mesmo con un documental sobre os feitos.

Quan s’independizó la India (1947), Isabel II encara no heba puyau a lo trono, manimenos, tota la documentación relacionada con a presencia britanica en a India tamién estió destruyita. Ta part d’alavez, seguntes Ferrero, a prensa local ya publicó dotzenas de titulars acusando a os funcionarios britanicos de cremar cientos de documents en Delhi. Muitos d’estes documents no se podioron trasladar a lo crematorio especial pa documentación, que l’imperio teneba instalau en a base d’a Royal Navy, en Singapur, per lo que as instruccions pa los papers d’a India deciban que se cremasen u arrullasen “a lo mar a la distancia maxima posible d’a costa”. Manimenos, as matanzas d’a India ya heban estau sinyaladas per a prensa internacional, como la de Amritsar, en 1919.

A isla de Diego García contina estando territorio britanico, per ixo Ferrero sinyala que “a documentación cremada sobre esta isla estió triada con muitismo cudiau”. Se creye que podrían haber estau destruyius os plans de depuración que EEUU solicitó a lo Reino Uniu en os anyos 60 como condición pa logar a isla como base militar, an se pediba l´expulsión d’os 1800 nativos y a destrucción d’a fauna, como asinas se fació. Hue a isla sigue arrendada a EEUU dica l’anyo 2036.

En a documentación trobada en 2011 se conserva un parte de 1960, en o qual un oficial sinyala que “(…) en Tanganica lo treballo se deixó dica quasi lo zaguer menuto, con o resultau que se fació masiau de corrido”, per lo que se creye que en a zona d’Uganda y Tanganica a destrucción de documentación ya se levaba fendo dende antes de 1961. L’investigador chaponés Shoei Sato localizó un acta de 1960 en a que se discutiba sobre a selección de documentación a destruyir pa amagar d’ixe modo la vergüenya de l’Imperio en Uganda y Tanganica. Asinas pues, s’especula que a documentación podría contener información sobre l’emplego de nativos tanganicanos en as minas d’oro sudafricanas dica bien ficaus os anyos 60.

Entre os documents qualificaus como d’alto secreto, amás d’os mencionaus, se troboron atros que, seguntes Jorge Álvarez, tractaban os casos de rebelión antibritánica d’a EOKA en Chipre, rebelando que os britanicos nunca tenioron intrés en a negociación, y que mesmo teneban previsto lo destierro a las Seychelles de Makarios, lo prencipal negociador. U atros que amagaban as actividatz de contrainsurgencia contra grupos armaus d’o que dimpués estioron Uganda, Nigeria y Sierra Leona, que yeran clasificaus como Top secret independence records 1953 to 1963 y que estioron destruyius en 1992. En os Migrated files amaneixeba documentación que revelaba, como hemos sinyalau más entalto, practicas poco adequadas pa una potencia democratica vencedera en a II Guerra Mundial. Asinas, como sinyala Álvarez, los documents “resinyaban lo plan pa usar gas verenoso contra os indichenas de Bechuanalandia (actual Botswana), que finalment no se fació a causa que se chitó dencima o inte de plevias, encara que ya yera triada la zona pa las prebas (lo salar de Makgadikgadi).”

En 2013, dimpués d’as reticencias inicials d’o gubierno de Cameron, se prencipioron a desclasificar os documents d’a Operación Legau, que pasoron a los Fichers Nacionals, con siede en Kew (Londres).

Con tot y con ixo, se pueden  veyer, en a Operación Legau, as razons por as cuals hue apenas se conoixe cosa d´o imperialismo britanico en as suyas colonias, como si ese siu un imperialismo exemplar y respetuoso con a población nativa, cuan de raso, estió como totz os imperialismos, chusto lo contrario, expoliador y asasin.

Diego Marín Roig

Comparte:

Deja una respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *